Xưng hô trong tiếng Cơ Tu

Abstract

Xưng hô là một hành vi ngôn ngữ phổ biến trong giao tiếp. Tuy nhiên, mỗi dân tộc có hệ thống xưng hô riêng. Bài viết này có mục đích làm rõ hệ thống xưng hô và những đặc trưng văn hóa thể hiện qua cách xưng hô của người Cơ Tu. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có nhiều phương tiện được sử dụng làm xưng hô ở người Cơ Tu nhưng vai trò chủ yếu thuộc về đại từ. Trong các tình huống giao tiếp khác nhau, khi xưng hô với người khác, người Cơ Tu có thể sử dụng nhiều cách xưng hô khác nhau như đại từ nhân xưng, từ họ hàng, họ tên, v.v... Nhưng khi xưng hô, họ luôn sử dụng đại từ ngôi thứ nhất số ít và số nhiều (aku - tôi, zươ - chúng tôi) (ngôi thứ nhất ngôi thứ hai số nhiều), azi – chúng tôi (ngôi thứ nhất thứ hai số nhiều.) Vì vậy, đặc điểm nổi bật nhất trong cách xưng hô của người Cơ Tu là sự bình đẳng giữa các vai giao tiếp. Bên cạnh đặc điểm này, cách xưng hô của người Cơ Tu còn gắn với một số yếu tố khác như các thành viên tham gia giao tiếp có phải con cháu ruột thịt hoặc có cùng huyết thống hay không.

Address is a common language act in communication. However, each ethnic group has its own vocative system. This article has the purpose of clarifying the vocative system and the cultural characteristics expressed through the vocatives of the Katu people. Research results show that there are many means used as vocatives among Katu people, but die main role belongs to the pronouns. In different situations of communication, when addressing others Katu people can use many different vocatives such asrpersonal pronouns, kinship terms, first name, etc. But when self referring, they always use first person sigular and plural pronoun (aku - I, zươ- we (first-second person in dual and plural), azi - we (first-second person plural). Therefore, the most prominent feature of Katu's vocatives is the equality between the communicative roles. Besides this feature, the vocatives of the Katu people arc also associated with a number of other factors such as whether the members participating in the communication have children or bcong to the same lineage or not.