Cấp châu trong hệ thống hành chính địa phương thời Lý (1009-1225)

Abstract

Trong một nghiên cứu công bố năm 2011, chúng tôi đã xác định rằng cấp hành chính địa phương cao nhất (cấp vùng) dưới thời Lý có nhiều đơn vị khác nhau cùng tồn tại, như phủ, lộ, châu, trại... trong đó châu là phổ biến nhất (1). Trên cơ sở tổng hợp, hệ thống hóa thông tin từ các nguồn sử liệu, bài viết này tập trung làm rõ các vấn đề sau đây: Thời Lý có bao nhiêu châu, tên gọi cụ thể là gì; phân bố các châu trên lãnh thổ Việt Nam hiện nay, quy mô lớn nhỏ ra sao, vị trí của châu trong cấu trúc hành chính địa phương; các châu được thành lập mới hay tồn tại từ thời kỳ trước; các chức quan đứng đầu và vấn đề quản lý cấp châu. Nghiên cứu góp phần luận giải về vấn đề cơ cấu hành chính và tổ chức quản lý lãnh thổ của chính quyền Đại Việt, nhất là đối với khu vực miền núi và biên viễn trong giai đoạn từ thế kỷ XI đến đầu thế kỷ XIII.