Dòng văn học Bang Giao - nhìn từ trường hợp tác gia Lý Văn Phức (1785-1849)

Abstract

Văn học bang giao là một bộ phận có giá trị của nền văn học trung đại Việt Nam. Nghiên cứu các tác phẩm ra đời từ những chuyến công cán ngoại giao có thể cung cấp những thông tin khả tín trên các phương diện xã hội, kinh tế, lịch sử, văn hóa và quan hệ đối ngoại. Với những tác phẩm dầy dặn ra đời từ 11 chuyển công du hải ngoại, Lý Văn Phức (1785-1849) xứng đáng là một nhà văn lỗi lạc của dòng văn học này. Bài viết giới thiệu trường hợp Lý Văn Phức như một đại diện tiêu biểu của văn học bang giao triều Nguyễn. Tiếp đó, bài viết tập trung vào nghiên cứu một tác phẩm thơ đi sứ đặc sắc của Lý Văn Phức trong một chuyển sứ trình rất đặc biệt của ông: đó là tác phẩm chữ Nôm Sử trình tiệm lãm khúc ra đời trong chuyến đi sứ đến Yên Kinh năm Thiệu Tri thứ nhất (1841). Trên cơ sở khảo sát những dị bản hiện tồn của tác phẩm, so sánh những điểm đồng dị của chúng, chúng tôi đã chọn ra thiện bản để tiến hành phiên dịch và nghiên cứu, đồng thời nhận định về giá trị của tác phẩm.