Việt Nam không có sứ thần Lê Quang Viện - Khảo biện tác giả của hoa trình ngẫu bút lục

Abstract

Năm 2002, bộ Việt Nam Hán Nôm văn hiến mục lục để yếu (bản Trung văn) đã mở ra cho chúng ta một cánh cổng lớn để nhận thức về Hán học Việt nam. Năm 2010, bộ Việt Nam Hán văn Yên hành văn hiến tập thành đã in lại và công bố nguyên tác 79 tác phẩm Hán văn Yên hành của Việt Nam, làm khuấy động phong trào nghiên cứu tư liệu sứ trình Đông Á, hai bộ sách đều có công lao không thể phủ nhận. Thế nhưng, do Việt Nam Hán Nôm văn hiến mục lục để yếu ghi chép có chỗ nhầm lẫn và Việt Nam Hán văn Yên hành văn hiến tập thành khảo chứng chưa thật đầy đủ, nên tác phẩm Hoa trình ngẫu bút lục được sưu tập trong quyển 12 của Việt Nam Hán văn Yên hành văn hiến tập thành đã cho là của Lê Quang Viện. Dựa vào tư liệu chúng tôi hiện biết, bài viết cho rằng triều Nguyễn không hề có vị sứ thần Lê Quang Viện, đồng thời chỉ ra tác giả đích thực của Hoa trình ngẫu bút lục được sưu tập trong quyển 12 của Việt Nam Hán văn Yên hành văn hiến tập thành đã cho là của Lê Quang Viện. Dựa vào tư liệu chúng tôi hiện biết, bài viết cho rằng triều Nguyễn không hề có vị sứ thần Lê Quang Viện, đồng thời chỉ ra tác giả đích thực của Hoa trình ngầu bút lục Ất Phó sứ Nguyễn Huy Chiểu trong chuyến sứ trình đến Yên Kinh năm Qui Tỵ niên hiệu Minh Mệnh (1833)