Bước đầu nghiên cứu ngữ nghĩa Tiếng Việt từ lí thuyết sơ đồ hình ảnh của ngôn ngữ học trị nhận

Abstract

Sơ đồ hình ảnh là cấu trúc nhận thức cơ bản phát sinh từ sự tương tác của cơ thể với thế giới bên ngoài. Chúng là những mô hình lặp lại của trải nghiệm vận động-cảm giác cho phép chúng ta hiểu và diễn giải trải nghiệm của chúng ta, đồng thời chúng cũng có thể được sử dụng để cấu trúc các khái niệm trừu tượng cũng như đưa ra suy luận về các lĩnh vực tư duy trừu tượng. Trong bài viết này, chúng tôi áp dụng 4 sơ đồ hình ảnh: VẬT THỂ, MỐI DÂY, BỘ PHẬN – TỔNG THỂ và TRUNG TÂM - NGOẠI VI để phân tích một số biểu thức ngôn ngữ trong tiếng Việt, đồng thời giải thích thêm về vai trò của sơ đồ hình ảnh trong quá trình khái niệm hóa diễn ra trong tâm trí dựa trên những kinh nghiệm được thể hiện. Hơn nữa, chúng tôi thể hiện sự kết nối và mối quan hệ giữa các sơ đồ hình ảnh với nhau. Theo quan điểm của chúng tôi, điều này xuất phát từ chính bản chất của trải nghiệm con người nói chung. Kết quả của bài viết sẽ góp phần tiếp cận lý thuyết vào thực tiễn nghiên cứu ngữ nghĩa tiếng Việt.

Image schema are basic cognitive structure that arise from the body's interaction with the external world. They are recurring patterns of our sensory-motor experiences that enable US to understand and interpret our experiences, and they can also be used to structure abstract concepts as well as make inferences about abstract domains of thought. In this article, we apply 4 picture diagrams: OBJECT, LINK, PART-WHOLE, and CENTRE-PERIPHERY to analyze some linguistic expressions in Vietnamese, and explain more about the roles of the image schema in the conceptualization process that takes place in the mind based on embodied experiences. Furthurmore, we show the connection and relationship between the image schemas together. In our opinion, this arises from the very nature of the human experience as a whole. The results of the article will contribute a theoretical approach to the practice of Vietnamese semantic research.