Cung tiến và báo đền: tục thờ Hậu ở tỉnh Hà Đông giai đoạn đầu thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XX qua văn bản tục lệ Hán Nôm

Abstract

Thờ Hậu (làng xã hoặc tổ chức nào đó thờ cúng một ai đó - không phải là thần thánh - sau khi người đó qua đời) là phong tục tồn tại khá dài trong thời quân chủ Việt Nam và phát triển mạnh nhất trong giai đoạn thế kỉ XVII - XVIII. Bài viết này tìm hiểu tục thờ Hậu trên cơ sở khảo sát các văn bản tục lệ Hán Nôm, với trọng tâm nghiên cứu là các vấn đề: "Hậu ” là ai?; Phương thức sử dụng vật cung tiến; Phương thức tri ân Hậu; Việc “thực hiện hợp đồng ” giữa người được thờ cúng và tổ chức chịu trách nhiệm thờ cúng. Sự tương đồng dị biệt trong các quy định trên giữa các làng xã cũng được tìm hiểu trong mức độ nhất định.