Một số vấn đề trong tiếp cận khoa học về tôn giáo cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX

Abstract

Bài viết thông qua việc nghiên cứu lịch sử hình thành và phát triển của lĩnh vực nghiên cứu khoa học về tôn giáo (Science of Religion) giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, chỉ ra bốn vấn đề nổi bật trong cách tiếp cận nghiên cứu tôn giáo gian đoạn này. Thứ nhất, ngay từ thời kỳ Tôn giáo học được hình thành với sự đóng góp của Friedrich Max Müller (1823-1900), những hạn chế trong lý thuyết và phương pháp nghiên cứu tôn giáo của Müller đã đặt ra nhu cầu tiếp cận đa ngành trong nghiên cứu tôn giáo. Thứ hai, vấn đề bản chất và nguồn gốc tôn giáo là chủ đề được quan tâm nghiên cứu từ nhiều góc độ khoa học khác nhau, trong đó nổi lên vai trò của các lý thuyết Nhân loại học và Xã hội học. Thứ ba và thứ tư, do ảnh hưởng của phong trào lưu tư tưởng Khai sấng của Châu Âu, quan điểm và phương pháp luận về tôn giáo giai đoạn này đều thể hiện những xu thế tiến hóa luận hay duy khoa học (Scientific) rõ rệt. Những vấn đề này cũng có thể được coi là đặc điểm về mặt phương pháp luận nghiên cứu tôn giáo giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.

Based on the history of the formation and development of the Science of Religion in the late 19th and early 20th centuries, this article shows four main issues of religious studies during this period. Firstly, the important contribution of Friedrich Max Muller (1823-1900) in the period of Religious Studies was formed, the limitations in Muller’s theory and method of religious Studies led to the multidisciplinary approach in religious studies. Secondly, the nature and origin of religion was an interesting topic of many different scientific perspectives in which the prominent role of Anthropological and Sociological theories. Thirdly and fourthly, due to the influence of the European Enlightenment ideology, perspectives and methodologies on religion clearly showed Evolutionary and Scientific trends. These issues can also be considered methodological characteristics of religious studies in the late 19th and early 20th centuries.