Thực hành thờ thần Thăng Long Tử Trấn ở Hà Nội hiện nay: từ thế tục đến tái sinh cái thiêng

Abstract

Thăng Long tứ trấn là một hệ thống tín ngưỡng thờ thần đặc trưng của người dân Thanh Long – Hà Nội bao gồm bốn ngôi đền/đình/quán thiêng trấn giữ bốn hướng của kinh thành Thanh Long xưa (Hà Nội ngày nay). Các ngôi đền này không chỉ là những di tích lịch sử, văn hóa, mà còn mà còn là nơi để thế hiện tín ngưỡng tâm linh của người dân Thàng Long - Hà Nội. Bài viết khảo sát, phân tích quá trình thế tục hóa và tái sinh cái thiêng trong các thực đơn thờ thần ở bốn ngôi đền này, dựa trên các dữ liệu thu thập được trong thời gian gần đây, nhất là sau Đổi mới. Từ đó, chỉ ra các thực hành thờ thần Thăng Long tứ trấn có những biểu hiện đôi lúc là đối lập nhau, vừa mang tính dân gian vừa chị sự chi phối bởi quyền lực nhà nước, vừa thúc đẩy các mối quan hệ của người dân, vừa gặp phải sự giới hạn về giới, vừa được duy trì theo thời gian, lại được củng cố và kiểm soát vởi các Ban/Tiểu ban quản lý di tích.

Thang Long Tu Tran, a typical god-worshiping belief system of the inhabitants in Thang Long- Hanoi, includes four sacred temples for guarding the four directions of the ancient capital of Thang Long, (Hanoi at present). These temples are not only historical and cultural relics, but they also express the beliefs and spirituality of the people of Thang Long- Hanoi. Based on fieldwork data in recent years, especially after the Renovation- Doi Moi), this article examines and analyzes the process of secularization and rebirth of the sacred in the worship practices at these four temples. Therefore, it points out that the practices of worshiping the gods of Thang Long Tu Tran sometimes have opposing manifestations since this worship is both folk and influenced by state power; maintained over the cycle of time and also reinforced, controlled by the Boards/ Committees of relic management agencies; promotes people’s concerns and encounters gender limitations.