Vai trò cá nhân đối với sự biến đổi của tín ngưỡng thờ Thiên Hậu (trường hợp đền Thiên Hậu ở phố Hiển, thành phố Hưng Yên)

Abstract

Quá trình cộng cư, tiếp xúc lâu dài giữa các tộc người tất yếu sẽ dẫn đến biến đổi văn hóa nói chung, tín ngưỡng nói riêng. Sự biến đổi này diễn ra theo cách thức nào và tốc độ ra sao sẽ phụ thuộc : Mối quan hệ giữa văn hóa di sản và văn hóa tiếp nhận di cư, loại hình di cư, văn hóa tộc người, sự tương đồng văn hóa, đặc biệt là tác động của “bối cảnh tiếp nhận – context of reception” (bao gồm điều kiện lịch sử, kinh tế, chính trị, văn hóa của cộng đồng/nước tiếp nhận). Với việc sử dụng phương pháp điền dã bao gồm: quan sát tham dự, phỏng vấn sâu, điều tra hồi cố và nghiên cứu tài liệu thứ cấp, bài viết này phân tích quá trình biến đổi của tục thờ Thiên Hậu ở đền Thiên Hậu Hạ, thành phố Hưng Yên cùng các yếu tố ảnh hương đến quá trình đó. Kết quả cho thấy, ngoài tác động của các yếu tố nêu trên quá trình biến đổi của tín ngưỡng này còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của vai trò cá nhân.

The process of co-living and long-term contact among ethnic groups inevitably lead to changes in culture in general and beliefs in particular. These changes depend on the relationship between the cultural heritage and the receiving culture of the migrants, the type of migration, the ethnic culture, cultural similarity, the impact of the “context of reception” (including historical, political, economic, and cultural conditions of the receiving community/country). Using fieldwork methods including participant observation, in-depth and retrospective interviews, and secondary documents research, this article analyzes the transformation process of Mazu (Thien Hau) worship at Thien Hau Ha temple, Hung Yen City, and factors affecting that process. The results show that, in addition to the impact of the aforementioned factors, the transformation of this belief is also strongly influenced by the individual’s role.