Sự biến mất và tái xuất hiện của trường Nho học trong bối cảnh độc chiếm của trường Pháp-Việt ở Bắc kỳ đầu thế kỷ XX đến năm 1945

Abstract

Trường Nho học đã tồn tại hàng ngàn năm dưới chế độ phong kiến Việt Nam, nhưng ngay khi đang trong quá trình xâm chiếm, thực dân Pháp đã có ý định xóa bỏ, thay bằng trường dạy chữ Pháp, chữ Quốc ngữ để đáp ứng nhu cầu cấp bách xâm lược và cai trị. Chính vì vậy, trường Nho học ở Bắc Kỳ từ năm 1906 đến năm 1945 có nhiều thăng trầm cùng những chủ trương, chính sách về giáo dục của Pháp, có lúc bị xóa bỏ, nhưng có lúc lại được tái xuất hiện. Bài viết làm rõ 2 nội dung: (i) trường Nho học ở Bắc Kỳ từ khi chính quyền Pháp thực hiện cải cách giáo dục lần thứ nhất năm 1906 đến năm 1919 khi Vua Khải Định phê chuẩn việc bãi bỏ tất cả các trường Nho học; (ii) sự biến mất và tái xuất hiện của trường Nho học trong bối cảnh trường Pháp - Việt chiếm vị trí độc tôn từ năm 1919 đến năm 1945.