Phật giáo Champa qua tư liệu bi ký

Abstract

Trong diễn trình lịch sử của Champa, đến nay vẫn còn hiện diện nhiều công trình liên quan đến kinh đô, quân sự, và nhất là những công trình liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo độc đáo. Nhưng rất tiếc, phần lớn những công trình này trải qua nhiều thăng trầm lịch sử đã bị hư hoại và một số đã trở thành phế tích. Từ những đền tháp hiện còn, và từ kết quả khai quật khảo cổ học những năm đầu thế kỷ XX đến nay cho thấy, tín ngưỡng, tôn giáo Champa chủ yếu chịu ảnh hưởng sâu sắc văn hóa, tôn giáo Ấn Độ cổ, đó là Bà La Môn giáo và Phật giáo, song vẫn có những đặc trưng riêng. Tầng lớp vua quan, quý tộc một mặt, củng cố quyền lực bằng tôn giáo thể hiện qua nhiều công trình tôn giáo đồ sộ, mặt khác, họ cũng là tín đồ có niềm tin và thực hành tôn giáo. Trường hợp vua Indravarman II là tiêu biểu, và Phật giáo thời kỳ này được xem như là tôn giáo chủ lưu. Qua tư liệu bi ký, ở bài viết này, chúng tôi cố gắng tái hiện phần nào bức tranh Phật giáo Champa, nhất là thời kỳ vua Indravarman II thuộc vương triều Indrapura trị vì.