Lược khảo vế động đất trong lịch sử Việt Nam (thế kỷ X-XIX)

Abstract

Động đất được định nghĩa là sự rung chuyển trên bề mặt trái đất do sự giải phóng năng lượng bất ngờ ở lớp vỏ trái đất dưới dạng sóng địa chấn. Động đất mạnh có thể gây ra biến dạng trên mặt đất, phá hủy nhà cửa, công trình, tài sản và sinh mạng con người (1). Theo Cục khảo sát địa chất Hoa Kỳ (USGS), trung bình mỗi năm trên thế giới ghi nhận khoảng 500.000 trận động đất lớn nhỏ khác nhau. Khoảng 100.000 trận động đất trong số đó có thể cảm nhận được và chỉ 1/10 số trận động đất này gây ra những thiệt hại lớn (2). Trong năm 2023, ỏ Thổ Nhĩ Kỳ và Morocco đã xảy ra động đất mạnh vối sức tàn phá khủng khiếp, gây thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản và tinh thần (3). ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, so vái Trung Quổc, N hật Bản, Philippines và Indonesia, động đất mạnh ở Việt Nam xảy ra tương đốì ít, nhưng thời gian gần đây cũng ghi nhận các trận động đất xảy ra liên tiếp ỏ Kontum, Lai Châu, Điện Biên, Quảng Bình và Vĩnh Phúc (4).