Phủ định siêu ngôn ngữ, từ phiếm định và quán ngữ tiếng Việt

Abstract

Phủ định siêu ngôn ngữ là một khái niệm đối lập với phủ định mô tả, một khái niệm đã thu hút sự chú ý của nhiều trường phái nghiên cứu như triết học, logic và ngôn ngữ học. Riêng về mặt ngôn ngữ học, nó đã được khám phá trên toàn bộ ngữ pháp, ngữ nghĩa và ngữ dụng. Bài viết này trình bày kết quả nghiên cứu về tác nhân phủ định và từ bất định trong tiếng Việt khi chúng được sử dụng trong các tổ hợp và thành ngữ, câu nghi vấn hoặc câu bác bỏ. Từ những khác biệt về chức năng siêu ngôn ngữ của tác nhân phủ định, từ bất định và thành ngữ, chúng tôi đưa ra giả thuyết về hoạt động của chúng trong các trường hợp thử nghiệm về cấu trúc phủ định và bác bỏ, các mô hình ngữ nghĩa và ngữ dụng trong tiếng Việt. Thông qua quá trình khám phá này, chúng tôi làm sáng tỏ các hoạt động và chức năng của phủ định siêu ngôn ngữ trong tiếng Việt.

Metalinguistic negation is a concept set in opposition to descriptive negation, a concept that has attracted attention from various research schools such as philosophy, logic and linguistics. In linguistic aspects alone, it has been explored across grammar, semantics, and pragmatics. This article presents the results of research on negative agents and indefinite words in Vietnamese when they are used in combinations and proverbs, interrogative or refutational sentences. From the differences in metalinguistic functions of negation agents, indefinite words and proverbs, we hypothesize their operations in test cases of negation and refutation structures, semantic and pragmatic patterns in Vietnamese. Through this exploration, we clarify the operations and functions o f meta-linguistic negation in Vietnamese.