Ngôn ngữ học sinh thái (ecolinguistics) và bước đầu khảo sát sách tiếng Việt tiểu học (bộ kết nối tri thức với cuộc sống) từ quan điểm của ngôn ngữ học sinh thái

Abstract

Bài viết giới thiệu cách tiếp cận của ngôn ngữ sinh thái, một phần của phong trào sinh thái nhằm xây dựng và củng cố nhận thức về hệ sinh thái và bảo vệ môi trường, coi đó là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển bền vững của nhân loại. Bài viết cũng giới thiệu cách tiếp cận Chúng ta sống bằng những câu chuyện do Stibbe khởi xướng, trong đó ngôn ngữ học cung cấp các công cụ để phân tích các văn bản xung quanh Hoa Kỳ trong cuộc sống hàng ngày, giúp “bộc lộ những câu chuyện ẩn giấu giữa các dòng văn bản” với câu hỏi từ góc độ sinh thái: chúng khuyến khích con người phá hủy hay bảo vệ các hệ sinh thái mà sự sống phụ thuộc vào? Nếu chúng phá hoại, chúng phải bị phản đối, và nếu chúng có lợi cho sinh thái, chúng nên được khuyến khích. Bài viết cũng áp dụng sơ bộ cách tiếp cận này để khảo sát sách giáo khoa tiểu học Việt Nam (bộ sách Kết nối kiến ​​thức và cuộc sống).

The article introduces the approach of ecolinguistics, which is part of the ecological movement aiming to build and reinforce awareness of ecosystem and environmental protection, considering it a prerequisite for the survival and sustainable development of humanity. The article also introduces the We live by the stories approach initiated by Stibbe, where linguistics provides tools to analyze the texts surrounding US in everyday life, helping to “reveal the hidden stories between the lines of the texts” with the question from an ecological perspective: do they encourage people to destroy or protect the ecosystems that life depends on? If they are destructive, they must be opposed, and if they are beneficial to ecology, they should be encouraged. The article also preliminarily applies this approach to survey Vietnamese primary school textbooks (the Connecting knowledge and life series).