Lược quan hệ thống sách “tiết yếu” gắn với “Bùi thị nguyên bản”

Abstract

Sách “Tiết yếu” gắn với “Bùi thị nguyên bản” là hệ thống kinh điển Nho gia phục vụ trực tiếp cho giáo dục và khoa cử, phổ biến trong xã hội đương thời như một loại sách giáo khoa cho sĩ tử học tập ở triều Nguyễn. Hệ thống này gồm 04 bộ phận chính: Tứ thư, Ngũ kinh, Tính lý, Thiết Vi tiết yếu, bao quát dường như đầy đủ kinh, truyện, sử và triết - tri thức cơ bàn để ứng thí khoa trường. Đặc biệt, bộ Ngũ kinh tiết yếu diễn nghĩa tà tác phẩm dịch Nôm gần như đầy đủ nhất năm bộ kinh của Nho giáo ở Việt Nam. Với tầm quan trọng đó, trong thời gian gần đây đã thu hút sự quan tâm chú ý của nhiều học giả trong và ngoài nước, nhưng chưa có nghiên cứu nào trực tiếp giới thiệu về hệ thống thư tịch này. Bằng việc kế thừa và tập hợp những thành quả đi trước, bài viết sẽ giới thiệu tổng quan về quy mô và đưa ra những nhận xét sơ bộ, nhằm đem đến những hiểu biết cơ bản và định hướng cho những nghiên cứu chuyên sâu trong tương lai về hệ thống thư tịch Tiết yếu này.

Jieyao (or The book of essentials) associated with Peishi yuanben- is a system of Confucian classics that directly serves education in the Confucian and Imperial examination, popular as a type of textbook for students studying in the Nguyen Dynasty. This system includes four main parts: Sishu, Wujing, Xingli, Shaowei seemingly covering all Confucian classics, literature, history and philosophy - basic knowledge for Imperial examination during this period. In particular, Wujingjieyao yanyi is the most complete Nom translation of Wujing in Vietnam. With that importance, in recent times, it has attracted the attention of many researchers in Vietnam and abroad, but there has been no research that directly introduce this bibliographic system. By inheriting and gathering previous achievements, this article will introduce an overview of the scale and make preliminary comments to provide basic understanding and direction for future in-depth research about this system.