Xây dựng bài tập phát triển năng lực vật lí cho học sinh trong dạy học chủ đề “Khí lí tưởng” (Vật lí 12)

Abstract

Bài tập theo định dạng PISA thường gồm hai phần: phần giới thiệu và phần câu hỏi tương tự như định dạng bài tập PISA. Phần đầu thường sử dụng các tình huống có vấn đề liên quan đến thực hành trong khi phần sau nhằm rèn luyện khả năng vận dụng kiến ​​thức, lý luận và giải quyết các vấn đề khoa học của học sinh. Nghiên cứu này đề xuất một quy trình thiết kế bài tập theo định dạng PISA trong dạy học Vật lý nhằm phát triển năng lực thể chất cho học sinh phổ thông, bao gồm 5 bước sau: Xác định mục đích bài tập; Lựa chọn tình huống liên quan đến thực hành; Xác định mức độ và loại câu hỏi; Chuẩn bị một bộ câu hỏi liên quan đến tình huống; Thí điểm và điều chỉnh bài tập đã thiết kế. Quy trình đề xuất được minh họa thông qua việc xây dựng bài tập theo định dạng PISA trong dạy học chủ đề “Khí lý tưởng” (Vật lý 12). Để quá trình phát triển năng lực thể chất của học sinh đạt hiệu quả cao, trong dạy học Vật lý, giáo viên cần sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học phù hợp để phát huy tính chủ động, nhiệt tình và say mê học tập của người học.

PISA-based exercises generally consist of two parts: an introduction and a question section similar to the PISA exercise format. The former part often makes use of problematic situations associated with practice while the latter aims at training students' ability to apply knowledge, reason, and solve scientific problems. This study proposes a process to design PISA-based exercises in teaching Physics in order to develop physical competence for high school students, including the following 5 steps: Determine the exercise purposes; Select situations associated with practice; Determine the level and type of question; Prepare a set of questions related to the situation; Pilot and adjust the designed exercise. The proposed process is illustrated through the development of PISA-based exercises in teaching the “Ideal gas” topic (Physics 12). In order for the process of developing students' physical capacity to be highly effective, in teaching Physics, teachers need to use appropriate teaching methods and techniques to promote learners’ initiative, enthusiasm and passion for learning.