Kiêng kị trong tín ngưỡng Thành hoàng ở châu thổ Bắc Bộ

Abstract

"Có thờ có thiêng, có kiêng có lành ” là quan niệm truyền thống cùa người Việt trong ứng xử với thế giới thiêng nhăm câu mong sự bình an, may mãn và tránh đi những tai họa, rủi ro trong cuộc sổng. Kiêng kị là một yếu tố quan trọng trong thực hành thờ cúng Thành hoàng, phàn ánh tâm thức né tránh, dè chừng, che giấu do lo sợ những điều không tốt, không may có thể xảy đến. Kiêng kị trong thờ cúng Thành hoàng không chỉ mang tính phổ quát mà cỏn thể hiện tính dị biệt giũa các làng/ địa phương thông qua tục kiêng húy thần, tránh mạo phạm,... góp phần vào điều chỉnh hành vi của cá nhân, hình thành quy tắc đạo đức của cộng đông, và tái tục tính thiêng đối với thần Thành hoàng qua thời gian. Bài viết này, thông qua tư liệu lịch sử, các nghiên cứu đi trước và thông tin thu thập tại một số ngôi làng ở Châu thổ Bắc Bộ nhằm làm rõ một số khái niệm, cơ sở hình thành và phân tích đặc điểm kiêng kị trong tín ngưỡng Thành hoàng tại đây.