Một cách luận giải về chùa Nam Tông Khmer ở Việt Nam

Abstract

Ở Việt Nam hiện nay có khoảng hơn 450 ngôi chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại chín tỉnh thành Tây và Nam Bộ. Trong kiến trúc và tranh tượng của những ngôi chùa này hàm chứa tinh thần Phật giáo Nam tông và tâm thức của người Khmer. Bài viết này tiếp cận kiến trúc và tranh tượng chùa Khmer từ góc nhìn Tôn giáo học, bằng phương pháp khảo cứu, phân tích và so sảnh những tranh tượng và kiến trúc hiện diện trên ngôi chùa đó để tìm đến những tinh thần tôn giáo và văn hóa đặc trưng. Từ đó, bài viết đi tới nhận định: Thứ nhất, kiến trúc và tranh tượng của ngôi chùa Phật giáo Nam tông Khmer là tác phẩm kết họp vô cùng khéo léo giữa tinh thần Phật giáo Nam tông và tâm thức Khmer: Thứ hai, vì trên nền tàng kể thừa của tôn giảo hiện diện trước khi Phật giảo vào cộng đồng Khmer, nên ngôi chùa Phật giáo Nam tông Khmer hiện nay không chỉ là một ngôi chùa của cộng đồng con người, mà còn là ngôi chùa của các cõi giới theo the giới quan Phật giáo, vừa gần gũi thế tục, nhưng cũng thoát ly trần thế.