“Chính thức hóa’’ các trật tự ngầm ẩn: biến đổi tính thiêng trong thiết chế tự quản ở buôn làng Tây Nguyên

Abstract

Bài viết này dựa trên việc lược thuật một cách hệ thống các nghiên cứu đi trước cùng những quan sát thực địa của tác giả, phân tích sự biến đổi của tính thiêng trong thiết chế tự quản tại các cộng đồng làng ở Tây Nguyên từ truyền thống cho tới những năm gần đây. Bài viết cùng chỉ ra vai trò trong "bộ máy tự quản ” bị biển đổi ý nghĩa và mất đi tính thiêng khi, từ chổ ngầm ẩn trong đời sống hàng ngày, "chính thức hóa" vào bộ máy hành chính qua các giai đoạn lịch sử cho tới ngày nay. Bên cạnh đó, những quan sát thực tế của tác giả đưa ra gợi ý rằng, dù đã trải qua nhiều biến đổi, những nhu cầu duy trì sự cân băng cho tính thiêng, sự thích ứng ở mức độ nào đó cùa các cộng đồng cũng đang giúp gìn giữ những yếu tố thiêng này trong quản lý cộng đồng. Từ đó, bài viết đưa ra những thảo luận củ về học thuật, thực tiễn và phương pháp luận cho việc nhận biết, bảo vệ và duy trì của thiết chế này, với những khía cạnh tinh thần thiết yếu, trong đời sống ngày nay.