Quan niệm về “thực tiễn” trong triết học của August Cieszkowski

Abstract

Bài viết trình bày và phân tích quan niệm về thực tiễn trong triết học August Cieszkowski ở hai khía cạnh: 1) hành động làm thay đổi xã hội loài người theo chiều hướng tốt đẹp trong hiện thực; 2) hành động thực hiện những yêu cầu của Chúa trong hiện thực. Từ đó, bài viết chỉ ra rằng, khái niệm thực tiễn của August Cieszkowski vẫn còn chịu sự chi phối nặng nề từ quan niệm tôn giáo của ông, mọi hành động hiện thực của con người trong thế gian này đều phải chịu sự quy định bởi ý chí của Chúa. Do hạn chế của thời cuộc, August Cieszkowski chưa thể tìm ra thể lực vật chất hiện thực có thể đảm nhận sứ mệnh lịch sử thực hiện cải cách và xây dựng xã hội tương lai tốt đẹp hơn cho loài người giống như C.Mác, nên đã phải viện dẫn đến ý chí của Chúa. Tuy nhiên, ông đã khơi dậy niềm tin của con người về một tương lai đầy hứa hẹn, thông qua hành động thực tiễn, con người hoàn toàn có thể mang vương quốc của Chúa đến với thế giới hiện thực.